Phnom Penh

Killing Fields, Choeung Ek.

Tuol Sleng museum. 

Zodra je in Phnom Penh bent is dit hetgeen wat je gezien moet hebben. Maar ik waarschuw je alvast, leuk is anders. 

Choeung Ek is namelijk 1 van de 300 massagraven in Cambodja uit de jaren 1975 tot 1979. 4 jaren van absolute hel! 

Nadat wij een ticket gekocht hadden kregen wij een audiotour mee. Op bepaalde plekken stonden bordjes met nummertjes erop waarna je naar het verhaal kon luisteren. Verhalen over wat er op deze plek gebeurt is, maar ook overlevende die vertellen hoe het was. 

Het begon allemaal met Saloth Sar. Beter bekend als Pol Pot, afgeleid van politique potentielle, een bijnaam die hij voor zichzelf had bedacht. 

Pol Pot studeerde in een boeddhistisch klooster en was twee jaar monnik. Vervolgens lukte het hem via zijn connecties een studiebeurs te bemachtigen. Hij begon op zijn 24e in Parijs aan een studie elektrotechniek. In Parijs raakte hij betrokken bij politieke activiteiten en hij verwaarloosde zijn studie. Zijn studiebeurs werd ingetrokken en hij keerde terug naar Cambodja, waar hij zich aansloot bij de Indochinese communistische partij van Ho Chi Minh en meevocht in de koloniale oorlog tegen de fransen. 

In 1956 werd Pol Pot leraar en trouwde hij een lerares die hij uit Parijs kende. In 1960 werd hij lid van de Communistische Partij van Cambodja en in 1963 werd hij gekozen tot secretaris van het centraal comité van de partij. In datzelfde jaar vluchtte hij de bergen in. Van daaruit leidde hij de maoïstische communistische partij, de Rode Khmer. Hij raakte onder de indruk van de bergvolkeren, die zelfvoorzienend waren en geen geldeconomie hadden. 

Op 17 april 1975 trokken de Rode Khmer de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh binnen. Pol Pot werd premier van Cambodja, dat werd omgedoopt tot Democratisch Kampuchea. Hij trachtte op bloedige wijze van Cambodja een landbouwstaat te maken. Terug naar het jaar nul.   

Hij stelde het agrarisch socialisme in, waardoor hij stadsbewoners dwong te verhuizen naar het platteland om op collectieve boerderijen te werken en dwangarbeid te verrichten

Steden moesten verdwijnen en iedereen moest boer worden. 14 uur per dag werken, 7 dagen per week met een kommetje soep per dag. De gecombineerde effecten van dwangarbeid, ondervoeding, slechte medische zorg en executies resulteerden in de dood van vele Cambodjaanse mensen. 

Geld, onderwijs, zorg, godsdienst en privébezit werden afgeschaft. Huwelijken werden voortaan gearrangeerd, en kinderen werden gescheiden van hun ouders en de mannen en vrouwen ook weer apart. Mensen die niet meewerkten werden omgebracht. Ook de intellectuelen en academici werden gedood, waarbij het dragen van een bril of het spreken van een vreemde taal iemand tot verdachte maakte. Zelfs het hebben van zachte handen. Pol Pot geloofde namelijk niet in hun ideeën en beschouwde hen als lastige obstakels. 

Je werd opgepakt, ondervraagt en valse bekentenissen opgelegd. Zij werden vast gehouden in het nu gehete Tuol Sleng museum. Dit was oorspronkelijk een school maar zodra Pol Pot aan de macht kwam werden scholen omgebouwd tot gevangenissen. 

In het begin werd er maandelijks een of twee vrachtwagens naar de Choueng Ek gebracht met 30 mensen die door hem verdacht werden. Later werd dit 300 mensen per dag. Gewone mensen, met een baan, geld en families. Zij werden met een smoes de vrachtwagens ingestopt. Zij zouden een beter leven krijgen, zouden terug gaan naar hun families. Maar de mensen die hier kwamen waren vastgebonden, geblinddoekt en gemarteld. Dit terrein was oorspronkelijk al een begraafplaats en in de buurt was een militaire basis.  De hoge muren om het terrein heen was dus niets ongewoons. Schreeuwen hier had geen zin. Aan een boom genaamd 'Magic Tree' hingen luidsprekers waaruit geluiden van een bijeenkomst werden afgespeeld en het geluid van dieselmotoren. Ging je wel schreeuwen, werd je keel doorgesneden met een blad van een bananenboom. 

Zodra je hier kwam met een van de vrachtwagens werd je gedood. Niet door kogels want die waren te duur. Maar in elkaar geslagen met landbouw gereedschap en bamboe stokken. De vrouwen en kinderen werden tegen een boom aangeslagen. Net zolang tot hersendelen op de boom zichtbaar waren. Hierna werden zij op een hoop in een gat gegooid. 

De vrouwen werden hiervoor nog uitgekleed, uit pure vernedering. Hierover werd er nog een chemisch goedje gegooid. Mocht je nog in leven zijn ga je hieraan wel dood. En deze chemische lucht bedekt de lucht van het rottingsproces. 

Toen er uiteindelijk 300 mensen per keer werden afgeleverd konden zij niet allemaal hetzelfde moment nog vermoord worden. Zij werden in een soort schuur opgesloten die gebouwd was uit twee lagen hout en een dak van staal. Zo was het donker genoeg zodat zij elkaar niet konden zien. En kon je hun vanaf buiten niet horen schreeuwen. 

Tot op de dag van vandaag worden er nog steeds stukken kleding, tanden en botten gevonden. Vanwege de hevige regenbuien kan het zijn dat het zand weggespoeld word en de botten bloot komen te liggen. De vrijwilligers van deze plek ruimen maandelijks de bloot komende liggende botten op en bewaren zij in de Stupa. 

Dit is een herdenkingsmonument aan wat er in die 4 jaar gebeurd is. 

17 verdiepingen hoog, vol met schedels. Gerangschikt op leeftijd, geslacht en op welke manier zij vermoord zijn. In sommige schedels zijn de gaten en de barsten te zien.  

Op 25 december 1978 vielen troepen van Vietnam Cambodja binnen en verdreven de Rode Khmer. Pol Pot vluchtte met dertigduizend Rode Khmers en bijna 100 duizend burgers naar de grens met Thailand en wist nog bijna twintig jaar stand te houden in de jungle, gesteund door Thailand dat hem gebruikte als buffer tegen de vietnamezen. 

Vanaf 1996 stortte het Rode Khmer-leger ineen. Steeds meer Rode Khmers liepen over naar het Cambodjaanse regeringsleger. Ten slotte werd Pol Pot door zijn vroegere nummer twee, Ta Mok, berecht en tot levenslang huisarrest veroordeeld. In april 1998 viel het regeringsleger hun laatste bolwerk aan. Ta Mok vluchtte het oerwoud in, samen met Pol Pot, die enkele dagen later overleed. Zijn officiële doodsoorzaak is een hartinfarct, maar de omstandigheden rond zijn dood zijn verdacht en zijn lijk werd op een vuilnishoop verbrand voor het officieel onderzocht kon worden. Enkele dagen eerder had de Amerikaanse president Clinton gesteld dat Pol Pot wegens zijn misdaden terecht zou moeten staan. Mogelijk pleegde hij daarom zelfmoord. Na zijn dood doken ook de geruchten op dat hij vergiftig zou zijn geweest. 

In totaal zouden er in deze periode ongeveer drie miljoen Cambodjanen zijn omgebracht. 

Dat was toen een vierde van de Cambodjaanse bevolking.

In het Tuol Sleng museum wordt alles nog even duidelijker gemaakt. Wij zien de kamers waarin de mensen opgesloten waren in kleine hokjes of met z'n alle naast elkaar op de vloer liggend. Ook zien wij kamers waar de mensen ondervraagd werden en gemarteld. In de meeste kamers hangen nu foto's van de slachtoffers, nog levend en de doden. 

Tuol Sleng is een oude Hogeschool die in 1975 door de Rode  Khmer werd overgenomen voor gebruik door de speciale veiligheidsdienst van Pol Pot. Het gebouw werd door deze dienst gebruikt als gevangenis (S-21, security prison) en martelkamer. Het precieze aantal gevangen is onbekend, maar schattingen lopen uiteen van 14.000 tot 20.000 mensen. De gevangenen zijn later in het Choeung Ek omgebracht. De Rode Khmer legde alle gegevens vast in een administratie en er werden ook foto's gemaakt van de gevangenen, soms zelfs een foto vóór en een na marteling. 

Bij de bevrijding van Phnom Penh in 1979 vonden de Vietnamezen de hier slechts zeven overlevenden. Nadat de Rode Khmer verjaagd was, is hier het Tuol Sleng Museum gevestigd.

https://www.google.nl/amp/s/www.volkskrant.nl/archief/-ik-martelde-gevangenen-om-mezelf-te-redden~a3051109/amp